संत तुकारामांचा अपमान

बागेश्वर सरकार म्हणवून घेणारा हा बुवा आपण म्हणतो ती पूर्व अशा भ्रमामध्ये आहे. त्यातूनच त्याने आपली अक्कल पाजळली आणि संत तुकारामांबद्दल अपमानास्पद विधान केले.

गेल्या साडेतीनशे वर्षांपासून संत तुकाराम प्रत्येक मराठी माणसाच्या हृदयात पोहोचले आहेत त्यांच्याबद्दल बिनबुडाचे विधान करणार्‍या धीरज शास्त्रीबुवांचा सर्वत्र निषेध होत आहे. अशा संपत्तीच्या घाणीवर घोंगावणार्‍या बुवांचा समाचार संत तुकारामांनी अत्यंत परखड शब्दांत घेतलेला आहे.

तुकाराम महाराज म्हणतात,

जेथे कीर्तन करावे तेथे अन्न न सेवावे ॥१॥

बुका लावू नये भाळा| माळ घालू नये गळा ॥२॥

तटावृषभासी दाणा| तृण मागो नये जाणा ॥३॥

तुका म्हणे द्रव्य घेती| देती, तेही नरका जाती ॥४॥

(अ. क्र. ३०८४)

मोठी बिदागी घेऊन कीर्तन करणारे भोंदू कीर्तनकार दिसतात. काहीजण देवाचे नाव घेऊन अर्पण किंवा दक्षिणा मागतात अशा सर्वांसाठी संत तुकाराम म्हणतात, तुम्ही जिथे देवाचे नाव घेता, चांगला विचार सांगता तिथं अन्नसुद्धा खाऊ नका. ज्या काळात पैशाला पोतंभर बुक्का मिळत होता त्या काळात संत तुकाराम म्हणतात, त्यातला कणभर बुक्का सुद्धा कपाळाला लावू नका. गळ्यात माळ घालू नका. त्यांच्याकडून आपण बसून गेलेल्या गाडीच्या बैलासाठी किंवा घोड्यासाठी गवत मागू नका. शेवटी तुकाराम महाराज म्हणतात, देवाच्या नावावर जे द्रव्य घेतात आणि देवाच्या नावावर जे द्रव्य देतात ते दोघेही नरकाला जातात.

दुसर्‍या एका अभंगात संत तुकाराम म्हणतात, “माते परिस थोर कथा| भाडं घेता न लाजे॥” देवाची कथा म्हणजे आई आहे. तिचं भाडं घ्यायलासुद्धा हे लोक लाजत नाहीत. देवाच्या नावावर अर्पण मागून मोठे मठ उभा करणारे लक्षाधीश, कोट्यधीश नव्हे, तर अब्जाधीश बुवा भारतात आहेत. त्यातले काही तर “गुरुपौर्णिमेला अर्पण द्या” म्हणजे हजारपट पुण्य मिळेल असे सांगतात. या पैशाचा वापर आरामात राहणे, चैन करणे, विरोधकांचे खून पाडणे यासाठी सुद्धा केला जातो.

(‘तुका झालासे कळस’ पुस्तकावरून साभार)

– अनिल चव्हाण